NVMP-Nieuwsflits
Verenigde Staten sturen munitie met verarmd uranium (DU) naar Oekraïne
NVMP-Artsen voor vrede roept Nederland op tot een scherpe veroordeling
Het Pentagon heeft woensdag bevestigd dat de VS munitie met verarmd uranium gaan leveren aan Oekraïne. Die munitie moet Oekraïne helpen tegen Russische tanks. Het is de tweede controversiële munitielevering, na de levering van clustermunitie die in juli begon.
Als NVMP-Artsen voor vrede[1], die zich al decennia inzet voor een kernwapenvrije wereld, maken wij ons ernstig zorgen over dit bericht. Al in april dit jaar stuurden wij een brief aan de Nederlandse regering naar aanleiding van het voornemen van Groot-Brittannië om veertien Challenger-2 tanks met verarmd uranium-munitie aan Oekraïne te leveren.
Ook protesteerden wij tegen de Amerikaanse levering van clustermunitie.
Wetenschappers gaan ervan uit dat de toxische werking van verarmd uranium-munitie op de menselijke gezondheid nog lang na afloop van een conflict merkbaar blijft. Verarmd uranium is laag radioactief en die radioactiviteit is geen groot probleem zolang de munitie intact blijft. Dat is anders als het vrijkomt in kleine (stof)deeltjes, die bijvoorbeeld ontstaan bij een inslag. Bij de inslag van een met uranium verzwaarde antitankgranaat wordt het uranium tot enkele duizenden graden verhit en verdampt gedeeltelijk. Hierna slaat dit verdampte uranium in de vorm van fijne uraniumdeeltjes (fijnstof) weer neer. Nu heeft de door deze deeltjes uitgezonden alfastraling weliswaar de eigenschap dat het in de lucht weinig doordringingsvermogen heeft, maar de schadelijke werking van deze straling neemt zeer snel toe wanneer men dichter bij de bron komt. Uit diverse onafhankelijke wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat er een groot risico bestaat dat neergeslagen uraniumdeeltjes (klein, maar zeer veel groter dan opgeloste moleculen) wanneer ze worden ingeademd en rechtstreeks in contact komen met menselijk weefsel, daarin grote schade kunnen aanrichten. De schade aan het milieu is onmeetbaar omdat deze radioactieve deeltjes opgenomen kunnen worden in de voedselketen via de geteelde gewassen en terecht kunnen komen in grond- en drinkwater.
In een gezamenlijk antwoord van de ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie antwoordde de Nederlandse regering recentelijk, dat er momenteel geen internationaal verbod op het gebruik van dit soort wapens bestaat, maar ‘vanwege de wetenschappelijke onzekerheden over de gevolgen van wapens en munitie met verarmd uranium, steunt Nederland een voorzorgsbenadering bij het gebruik van dit soort wapens’.
De voorzorgsbenadering houdt in: verarmd uranium niet gebruiken totdat onomstotelijk is vastgesteld dat er geen schadelijk lange-termijneffecten zijn.
De NVMP-Artsen voor vrede roept Nederland op, gezien haar opstelling in deze, de Amerikaanse levering van verarmd-uranium munitie aan Oekraïne scherp te veroordelen.
SP-Kamerlid Jasper van Dijk belde met Hans van Iterson van het NVMP-bureau over onderstaande kamervragen.
Wij zijn erg blij dat de SP direct actie onderneemt nav. deze ernstige kwestie.
Ter info onze kamervragen, zie vooral vraag 6 en 7.
Mvg, Jasper van Dijk
Vragen van het lid Jasper van Dijk (SP) aan de minister van Buitenlandse zaken over levering van munitie met verarmd uranium door de VS aan Oekraïne.
1 Wat is uw oordeel over het bericht: “Munitie met verarmd uranium naar Oekraïne”? (1)
2 Hoe oordeelt u over het leveren van 120 mm munitie met verarmd uranium door de VS aan Oekraïne? Hebt u de VS op de hoogte gebracht van uw inzichten in de risico’s voor de volksgezondheid? Zo ja, wat was de reactie? Zo neen, wilt u dat alsnog doen?
3 Kent u de opvatting van het IAEA, dat het gebruik van munitie met verarmd uranium op lange termijn voor burgers nadelige gevolgen kan hebben, zoals ook bleek na de invasie in Irak? (2)
4 Herinnert u zich uw steun aan resolutie 65/55 van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (AVVN) over de gevolgen van gebruik munitie met verarmd uranium die op 13 januari 2011 is aangenomen, waarin besloten is de gevolgen van gebruik van munitie met verarmd uranium te onderzoeken? (3)
5 Erkent u dat de conclusies van het IAEA voldoende moeten zijn om van het gebruik van munitie met verarmd uranium af te zien? Bent u bereid dit onderwerp in de Algemene Vergadering van de VN aan de orde te stellen? Zo nee, waarom niet?
6 Deelt u de mening van NVMP-Artsen voor Vrede dat Nederland het gebruik van verarmd uranium uitdrukkelijk moet veroordelen?
7 Steunt u nog steeds de “voorzorgsbenadering” inzake verarmd uranium? Zo ja, bent u het eens dat een internationaal moratorium noodzakelijk is vanwege de schadelijke lange-termijneffecten (als gevolg van de radioactiviteit van munitie met verarmd uranium)?
8 Hoe voorkomt u escalatie van de oorlog, als bondgenoten steeds verder gaan in levering van omstreden wapens, zoals clusterbommen en munitie met verarmd uranium?
Bronnen
1 Munitie met verarmd uranium naar Oekraïne, om tanks uit te schakelen
NOS, 7 september 2023, https://nos.nl/artikel/
2 Assessing Effects of Depleted Uranium: The IAEA Role, zie ook bijvoorbeeld
VERARMD URANIUM MAAKT DUIZENDEN SLACHTOFFERS https://www.sp.
Resolutie 65/55, 13 januari 2011, https://www.un.org/en/
Decides to include in the provisional agenda of its sixty-seventh session the item entitled “Effects of the use of armaments and ammunitions containing depleted uranium”.
3 Aanhangsel van de Handelingen 2432, 2010-2011 https://zoek.
4 Nieuwsflits van NVMP-artsen, 7 september 2023 (www.nvmp.org)