Nieuwjaarsboodschap aan de minister van BuZa
Sinds een aantal jaren is het een goede NVMP-gewoonte geworden om een Nieuwjaarsboodschap te richten aan de minister van Buitenlandse Zaken. Zo ook dit jaar. We uiten hierin onze zorgen over de conflicten in Oekraïne en Gaza en het groeiende kernwapengevaar.
Aan: Minister van Buitenlandse Zaken, Mw. Hanke Bruins Slot
Datum, 25 januari 2024
Geachte minister Bruins Slot,
Net als in voorgaande jaren wil de NVMP-Artsen voor vrede[1] de minister van Buitenlandse Zaken onze beste wensen voor dit nieuwe jaar doen toekomen.
U zult het echter met ons eens zijn dat we leven in een barre tijd. Er is veel te zeggen over de oorlogen in Oekraïne en in de Gazastrook. De oorlog in Gaza, gevoerd door de bevriende staat Israël, geeft ons reden tot grote zorg. In de eerste oorlogsweek zijn in Gaza evenveel bommen gegooid als Amerika deed in Afghanistan in twee jaar tijd. Sindsdien gaat het bombarderen met dezelfde intensiteit door, leidend tot bijna driemaal zoveel dodelijke slachtoffers onder de burgerbevolking in een paar maanden als er vielen in Oekraïne in twee jaar!
Tot op heden wordt de roep van IPPNW, de WHO en de VN om een wapenstilstand niet gehoord. Het is voor ons pijnlijk om te lezen dat ‘Nederland zich in de Verenigde Naties opnieuw onthouden heeft van stemming over een staakt-het-vuren in de Gazastrook’. Ondertussen steunt onze regering de noodzakelijke levering van onderdelen van de F-35 bommenwerper aan Israël.
Zuid-Afrika start rechtszaak tegen genocide door Israël. Wat doet Nederland?
Zuid-Afrika heeft het besluit genomen niet meer weg te kijken maar Israël aan te klagen bij het Internationaal Gerechtshof wegens vermeende genocide tegen de Palestijnen in Gaza en roept op tot een onmiddellijk staakt het vuren. In het Genocideverdrag staat dat ieder land verplicht is een vermoeden van genocide te melden bij het Internationaal Hof van Justitie. De behandeling van deze aanklacht door het Internationaal Gerechtshof in Den Haag (ICJ) kan helpen Palestijnse burgers te beschermen. Het kan bijdragen aan een einde van de door mensen veroorzaakte humanitaire ramp in de bezette Gazastrook en een sprankje hoop bieden op internationale gerechtigheid.
Net als Zuid-Afrika en Israël heeft Nederland het Genocideverdrag ondertekend. Nederland is dus verplicht een vermoeden van genocide te melden bij het Internationaal Hof van Justitie in Den Haag. Sluit Nederland zich aan bij de rechtszaak van Zuid-Afrika tegen genocide door Israël?
De nucleaire dreiging in de wereld is opnieuw toegenomen.
De illegale invasie van Oekraïne door Rusland, nu alweer bijna twee jaar geleden, was voor Rusland reden om bij herhaling te dreigen met kernwapens. De Doomsday Clock is niet voor niets op 90 seconden voor middernacht gezet. Sinds de oprichting in 1947 hebben de wijzers nog nooit zo dicht bij 12 uur gestaan.
Voor de Oekraïense bevolking zal een langdurige oorlog enorme consequenties hebben op de korte en lange termijn, zoals leven in een vernietigde maatschappij met grote armoede en ten gevolge daarvan grote gezondheidsproblemen.
De voortgaande stroom wapens vanuit het Westen en de toezeggingen voor de levering van tanks en F-16’s maken dat Oekraïne de strijd gaat voorzetten en onderhandelingen niet in beeld komen; ook wordt de kloof tussen doel en middelen steeds groter. Wij schreven u al brieven naar aanleiding van Britse en Amerikaanse levering van clustermunitie en antitankgranaten met een mantel van verarmd uranium.
Alles moet nu in het werk gesteld worden voor het beginnen van serieuze onderhandelingen over een vreedzame oplossing van het conflict in Oekraïne, met als doel de democratische rechtsstaat en veiligheid voor de bevolking in Oekraïne te garanderen.
Groeiend kernwapengevaar vraagt om meer politieke aandacht
In augustus vorig jaar hebben meer dan honderd toonaangevende medische tijdschriften gelijktijdig een identiek editorial geplaatst. Hierin dringen medici erop aan urgente stappen te nemen om de toenemende kans op een kernoorlog te verminderen en te komen tot eliminatie van kernwapens. Zij onderschrijven dat ieder gebruik van kernwapens leidt tot een catastrofe voor de mensheid en onze planeet (ecocide).
In de regeringsverklaring van het laatste kabinet Rutte staat: ‘We dragen binnen de bondgenootschappelijke verplichtingen bij aan een kernwapenvrije wereld’.
Nederland is desondanks een van de vijf nuclear sharing-landen in Europa. De nucleaire doctrine van de NAVO lijkt momenteel onbespreekbaar. Men wil blijven geloven in de mythe van nucleaire afschrikking. Maar nucleaire afschrikking maakt conflicten feitelijk waarschijnlijker. We zagen dit bij de Russische invasie van Oekraïne, waar Moskou zijn agressie faciliteerde door zijn nucleaire arsenaal te gebruiken om andere landen te chanteren om niet rechtstreeks in te grijpen.
Van 27 november tot 1 december vond in New York de tweede zogenaamde Meeting of States Parties (MSP) plaats van landen die het VN-kernwapenverdrag TPNW (Treaty on the Prohibition of Nuclear Weapons) hebben ondertekend. NVMP-bestuurslid Dirk Hoogenkamp was aanwezig in New York als delegatielid van IPPNW.
Ondanks dat Nederland op de eerste MSP vertegenwoordigd was, liet zij verstek gaan bij de tweede MSP. Ons land is van mening dat het Iidmaatschap van dit verdrag niet verenigbaar is met ons lidmaatschap als NAVO-bondgenoot en tevens een ondermijning is van het Non-Proliferatie Verdrag (NPV), dit terwijl alle deelnemende landen het verdrag juist zien als een aanvulling op het NPV.
Gezien de moeizame laatste Toetsingsconferentie van het NPV, is het TPNW het belangrijkste instrument om aan de belofte van een kernwapenvrije wereld tegemoet te komen. Ook vormt het TPNW een belangrijke norm tegen kernwapens.
De NVMP zou graag de volgende bijdragen aan een kernwapenvrije wereld willen suggereren:
- Nederland start een debat binnen de NAVO over een alternatief voor het volgens velen onhoudbare 20ste-eeuwse concept van geloofwaardige nucleaire afschrikking;
- Nederland start een maatschappelijk en politiek debat over kernwapens op Nederlandse bodem als ook met andere nuclear sharing-landen binnen de NAVO;
- Nederland dringt bij kernwapenstaten aan op vertrouwenwekkende maatregelen (de-targeting, de-alerting, no-first-use-verklaringen) om het risico te verkleinen op onbedoelde nucleaire conflicten;
- Nederland stuurt de B61-kernwapens die op Volkel gestationeerd zijn terug naar de Verenigde Staten en beëindigt zo haar kernwapentaak;
- Nederland ondertekent het VN-verdrag voor een kernwapenverbod en zet zich als bruggenbouwer binnen de NAVO er voor in dat ook de andere nuclear sharing-landen het TPNW-verdrag tekenen;
- Nederland pleit voor gedemilitariseerde zones rond kerncentrales in oorlogstijd en een aanvalsverbod op kerncentrales.
Onze Nieuwjaarswens is dan ook, dat Nederland een wezenlijke bijdrage gaat leveren aan het streven naar een kernwapenvrije wereld. Daarbij kunt U zich verzekerd weten van door ons verleende maatschappelijke steun.
Met hartelijke groet,
Marianne Begemann,
Secretaris NVMP-Artsen voor vrede
[1] NVMP-Artsen voor vrede, opgericht in 1969 als Nederlandse Vereniging voor Medische Polemologie, Dutch chapter International Physicians for the Prevention of Nuclear War (IPPNW), een wereldwijde artsenorganisatie in 65 landen, die in 1985 de Nobel Vredesprijs ontving, omdat zij Reagan en Gorbatsjov – ook naar hun eigen zeggen – de doorslaggevende argumenten verschafte om tot een drastische kernwapenreductie te komen. IPPNW was in 2007 ook initiatiefnemer van ICAN (International Campaign to Abolish Nuclear weapons) die in 2017 de Nobel Vredesprijs ontving.