Brief aan de Kabinetsinformateur

Via het Bureau Woordvoering Kabinetsformatie stuurde de NVMP informateur van Haersma Buma onderstaande brief met het verzoek aandacht te besteden aan het streven naar een kernwapenvrije wereld. Een onderwerp dat zeker niet mag ontbreken in het advies aan de partijen.

Geachte informateur Buma,

Vanwege uw werkzaamheden als informateur voor de kabinetsformatie willen wij, NVMP-Artsen voor vrede^[1], u vragen aandacht te besteden aan het streven naar een kernwapenvrije wereld. Kernwapens zijn massavernietigingswapens met onvoorstelbaar vergaande medisch-humanitaire en ecologische gevolgen. Daarom mogen deze wapens nooit gebruikt worden.

De huidige geopolitieke situatie is zeer gevaarlijk en instabiel. De aanwezigheid van kernwapens zorgt daarbij voor een existentieel gevaar. De huidige generatie kernwapens is niet te vergelijken met de relatief zeer kleine kernwapens die boven Hiroshima en Nagasaki tot ontploffing zijn gebracht maar wel meer dan 200.000 slachtoffers eisten. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat de inzet van huidige kernwapens in een conflict, ook aan de andere kant van de wereld, kan leiden tot een nucleaire winter, wat het einde van de mensheid betekent.

Wereldleiders zijn het erover eens dat een kernoorlog niet gewonnen kan worden en dus ook nooit gevoerd moet worden^[2]. Men zegt dan ook kernwapens alleen te hebben vanwege hun afschrikking, dit zou hun daadwerkelijke inzet voorkomen. Helaas gaat men daarbij voorbij aan het feit dat perfecte beheersing niet bestaat, en het dus ieder moment mis kan gaan door menselijk of technisch falen. Bovendien zijn er momenteel voldoende alternatieven voor niet-nucleaire afschrikking voorhanden die minder desastreus zijn.

Onze analyse van de verkiezingsprogramma’s voor de Tweede-Kamerverkiezingen stemde eveneens tot grote zorgen. In vergelijking met de vorige verkiezingen waren er op het terrein van kernwapens en defensie grote verschillen te constateren. De algehele modus van een paar jaar geleden was dat alle partijen die het woord kernwapen gebruikten, vóór een kernwapenvrije wereld waren. Het Nucleaire IQ was op redelijk niveau. Dat beeld is in 2025 helemaal gekanteld. Er wordt nu gesproken over zaken als een eigen Europese nucleaire afschrikking en een uitbreiding van de atoomparaplu onder Frans en eventueel Brits leiderschap. Wat ons betreft zeer zorgwekkende ontwikkelingen die indruisen tegen het door ons land ondertekende Non-Proliferatie Verdrag en de Klimaat akkoorden van Parijs.

De NVMP roept op tot de volgende punten in uw advies aan de partijen:

• Het Nederlandse kabinet streeft naar een kernwapenvrije wereld, ‘Global Zero’.
• Het beëindigen van kernwapens op Nederlandse bodem (nuclear sharing), en de Nederlandse kernwapentaak. Nederland houdt zich aan het Non-Proliferatieverdrag en streeft geen ‘Eurobom’ of uitbreiding van de ‘atoomparaplu’ na.
• Bij kernwapenstaten aandringen op vertrouwenwekkende maatregelen (de-targeting, de-alerting, no-first-use-verklaringen) om het risico te verkleinen op onbedoelde nucleaire conflicten.
• Bij alle EU landen en in het bijzonder bij de kernwapenstaten en Nuclear Sharing landen aandringen om de bestaande diplomatieke kanalen en organisaties(OVSE) in te zetten om een staakt het vuren In Oekraïne tot stand te brengen en een nieuwe veiligheidsstructuur te bevorderen gezien de voortdurende dreiging met de mogelijke inzet van kernwapens.
• Kernwapens vormen een acute bedreiging voor de gezondheid van de planeet en al haar levensvormen. Klimaatovereenkomsten moeten erop aandringen dat alle regeringen zich zo snel mogelijk aansluiten bij het VN-Verdrag inzake het verbod op kernwapens (Treaty on the Prohibition of Nuclear Weapons).
• De enorme uitgaven aan defensie door het ReArm Europe project en de wereldwijde wapenwedloop zorgen voor een substantiële uitstoot van broeikasgassen ( 5% van de CO² uitstoot wereldwijd) en vormen een onverantwoorde bedreiging voor de gezondheid en het klimaat. De regering moet zelf en binnen de EU zorgen dat de militaire emissies van alle landen standaard opgenomen worden in de OPCC rapporten van de VN .

Wij hopen hiermee een positieve bijdrage te leveren voor uw advies aan de Tweede Kamer en het te vormen nieuwe kabinet.

Hoogachtend,

Marianne Begemann, secretaris NVMP-Artsen voor vrede

[1]
NVMP-Artsen voor vrede, opgericht in 1969 als Nederlandse Vereniging voor Medische Polemologie, Dutch chapter International Physicians for the Prevention of Nuclear War (IPPNW), een wereldwijde artsenorganisatie in 65 landen, die in 1985 de Nobel Vredesprijs ontving, omdat zij Reagan en Gorbatsjov – ook naar hun eigen zeggen – de doorslaggevende argumenten verschafte om tot een drastische kernwapenreductie te komen. IPPNW was in 2007 ook initiatiefnemer van ICAN (International Campaign to Abolish Nuclear weapons) die in 2017 de Nobel Vredesprijs ontving.

[2]
‘A nuclear war cannot be won and must never be fought.’ Gezamenlijk statement van Reagan en Gorbatsjov, juni 1985. Herbevestigd door de P5 (China, Frankrijk, Rusland, VK en VS) in februari 2022.